Rondleiding mondt uit in een mooie discussie

Ds. Tomasz Pieczko voor de gereformeerde kerk in Zelów

In de gemeente waar ik de rol van predikant vervul, hebben we een soort museum, een documentatiecentrum van de lokale geschiedenis van de Moravische Broeders die deze gemeente begin 19e eeuw gesticht hebben. Dit is een bijzondere bezienswaardigheid in Polen, waar de communisten geprobeerd hebben om de natie cultureel één te maken. Er was geen ruimte voor een multiculturele samenleving.

HERINNERINGSPLEK

In deze situatie heeft een groep gereformeerden van Tsjechische oorsprong deze moeilijke tijd niet alleen overleefd, maar ook nog een herinneringsplek ingericht en bewaard. Daarom is het niet vreemd dat deze plaats met verschillende historische voorwerpen (voorwerpen uit de 18e en 19e eeuw, waaronder verschillende Bijbels in het oud-Tsjechisch) grote interesse wekken. Bijna elk weekend en ook doordeweeks komen verschillende groepen naar deze plaats toe, die op de zolder van het kerkgebouw is ingericht. Normaal gesproken worden deze groepen door een ouderling of door mijzelf rondgeleid.

INLEIDING

Deze dag was ik aan de beurt. Een grote touringcar kwam met een groep aan die deelnam aan een excursie die door een regionaal museum was georganiseerd. De deelnemers waren rooms-katholiek, overwegend ouderen en een paar van middelbare leeftijd en jongeren.We beginnen de rondleiding normaal op het terrein van de kerk, waarna we de kerk ingaan waar ik een korte inleiding in de Reformatie geef. Hierbij is de kerkruimte met de lege muren zonder beelden etc. een geëigende omgeving. Vooral deze lege muren en de duidelijk zichtbare Bijbel op de Avondmaalstafel wekt de belangstelling van de groepen op.

ONGEWONE VRAGEN

Bij deze groep was er niet alleen een bijzonder grote interesse, maar kwamen er ook ongewone vragen. Ik vroeg hen of ze zich ervan bewust zijn dat deze kale muren een terugkeer van de Reformatie naar de Bijbelse versie van de Tien Geboden betekent. Ik vroeg ook of ze weten dat de rooms-katholieke versie van de Tien Geboden anders is dan de protestantse. Ik moet toegeven dat het niet gemakkelijk was daarover met rooms-katholieken te spreken omdat deze informatie normaal gesproken op onverschilligheid of op irritatie stuit. Deze keer was het anders. Er was een toenemende interesse en openheid. Uiteraard heb ik de geschiedenis uitgelegd en heb ik verteld dat de Heere Jezus deze versie van de Tien Geboden geleerd en geaccepteerd heeft. Ik heb naar de Bijbel op de Avondmaalstafel gewezen en gezegd dat dit onze hoogste autoriteit en het fundament voor al onze overtuigingen is, omdat de menselijke traditie niet alleen veel fouten bevat, maar ook telkens weer verandert.

BIECHT

Ik vroeg of er vragen waren. Die waren er, veel zelfs. Waarom is er hier geen biechtstoel? Ik zei dat in onze leer essentieel is dat de gelovige een directe persoonlijke relatie met God heeft. En wat heb ik te maken met de zonden van anderen? Ik moet het Woord verkondigen en ook vermanen, ondersteunen en leren in situaties waar dat nodig is, maar, zei ik verder, ik heb geen macht en ook niet het recht om dat te doen wat alleen God Zelf kan en mag doen. Ik heb ook uitgelegd hoe het in de westerse / katholieke kerk tot de oorbiecht gekomen is. Ik vertelde dat ik als predikant niet hun geestelijk leven mag reglementeren. Dit is het werk van God. Ieder moet de Heere Zelf, als zijn of haar God, zijn of haar zonden belijden.

Interessant was, dat de vragen die kwamen steeds niet alleen met het kerkelijk leven maar ook met de christelijk ethiek te maken hadden, onder andere over moeilijke keuzes tegen de achtergrond van de liberale maatschappij waarin we leven. De discussie ging ook over het leven van de geestelijken (uiteraard ook over het celibaat) en over de positie van de kerkleden in zaken die het kerkelijk leven aangaan. Uiteindelijk ging de discussie met deze groep mensen die de kerk bezichtigden ook over abortus, euthanasie, eugenetica etc.

OPENHEID

Intrigerend was dat de mensen die deze vragen stelden zeer veel moed en vrijheid in het denken vertoonden. Ze stonden, soms na heftige discussies, open voor de standpunten die ik aanbracht. Het meest intrigerend vond ik het standpunt betreffende de persoonlijke individuele verantwoordelijkheid tegenover God, waarbij belangrijk is dat ik niet handel omdat het me gezegd wordt, maar omdat ik zelf voor God dit moet doen. Ik moet toegeven dat ik me niet zo goed voelde, voor een groep van zo’n veertig mensen, die zo open een discussie begon, te spreken. Mijn enige gevoel van “veiligheid” bestond daarin dat ik in mijn eigen kerk was.

VRAGEN

Na deze discussies was er tijd voor persoonlijke vragen, over hoe je in bepaalde concrete situaties met zonde gedragen moet, hoe je elkaar in een christelijke gemeenschap kunt helpen, hoe we elkaar kunnen aanvaarden. Ik heb benadrukt en aanbevolen dat de Bijbel onze enige en hoogste autoriteit is. Ik heb me op de geschiedenis van deze plaats beroepen en benadrukt dat deze gemeente al twee eeuwen lang met de Bijbel in de hand leeft en zijn leven laat vormen, ondanks alle onvolkomenheden die er in elke gemeente zijn, daar de ideale gemeente niet bestaat. Er kwamen ook vragen met betrekking tot echtscheiding, hertrouwen, maatschappelijke problemen met betrekking tot de huidige pandemie, maar ook met betrekking tot het verstaan van de communie.

TIJD

Het werd duidelijk dat er niets meer terecht kwam van het bezichtigen van het museum. Het bezoek dat voor drie kwartier gepland was duurde ruim twee uur en was vol van levendige discussies.Het is interessant dat de medewerker van het museum die deze excursie had georganiseerd, niet ingreep en de discussie niet onderbrak. Later hoorde ik dat ze ondertussen naar het volgende te bezoeken object gebeld had om te melden dat de groep later zouden komen.

Toen ik eindelijk op mijn horloge keek schaamde ik me dat de bijeenkomst zo lang geduurd had en verontschuldigde me, waarop de groep reageerde dat het helemaal geen probleem was en dat dit het hoogtepunt van het dagje uit was. Zelfs toen ze weer naar de touringcar liepen, werden er nog vragen gesteld. Een van de heren vroeg met een aarzeling of het voorkomt dat mensen van de rooms-katholieke kerk naar de gereformeerde kerk overgaan. Natuurlijk, antwoorde ik en hij ging nadenkend weg.

GEEN TOEVAL

Komen uit een dergelijke ontmoeting geestelijke vruchten voort? Ik weet het niet, maar ik ben er vast van overtuigd dat het geen toeval was dat deze mensen die hier kwamen om een museum te bezoeken in een dergelijke discussie verwikkeld raakten. Ik ben er vast van overtuigd dat de Heilige Geest ook hier werkt en ik bid en hoop dat in de harten van deze mensen een diepe liefde voor de Heere en Heiland bewerkt.

Artikel en foto: Ds. Tomasz Pieczko, predikant van de gereformeerde kerk in Zelów (Polen)