Voormalig hoofdredacteur Katholiek Nieuwsblad wordt protestants

In 2002 sprak IRS met Mr. drs. Bas van der Ven, in die tijd nog hoofdredacteur van het Katholiek Nieuwsblad. “Als er een rooms gen bestaat, heb ik dat. Het protestantisme  gelooft me teveel met het hoofd”, zei hij toen. Inmiddels heeft hij tóch de overstap gemaakt van de Rooms- Katholieke Kerk naar de PKN. Hoe kwam hij tot die keuze?

Boven de woonkamerdeur van zijn huis in Gieten hangt een kruis, maar zónder ‘corpus’ van Christus. “Daar heb ik nooit iets mee gehad. Het kruisje hangt er al 11 jaar. Toen had ik dat al.” De “nuchterheid” van het protestantisme spreekt hem aan, religie zonder allerlei franje en opsmuk. “Uit de Bijbel haal ik een hele nuchtere levenshouding. De joden hadden een rationele benadering van de wereld.” Hij vindt dit veel minder terug in het rooms-katholicisme. De nadruk op het Woord van God en door dat Woord bevraagd te worden,  zijn de dingen die hem aanspreken.

GETIJDENGEBED

Om die reden bidt hij elke dag de Romeinse kloostergebeden. “Dat zouden protestanten ook moeten doen, met uitzondering van het Mariagebed dan.” Hij haalt het gebedenboekje tevoorschijn. “Er staan heel veel Psalmen in. Het komt allemaal uit de Bijbel. Kijk, deze heb ik vanmorgen gedaan. Ik snap niet dat protestanten niets hebben met het rooms-katholieke getijdengebed. Ik bid elke dag de lauden en de completen. De vespers doe ik niet.”

Het kloosterleven ziet hij als een van de positieve kanten van het rooms-katholicisme. Met andere dingen had hij moeite: “Dat er een tusseninstantie – heiligen of Maria – is tussen God en mens en de transsubstantiatieleer (het geloof dat brood en wijn bij de eucharistie veranderen in het lichaam en bloed van Christus, red.).” Ook de liturgie in de Rooms-Katholieke Kerk waardeerde hij niet altijd. “Het herhalen van vaste teksten en de vaste opzet van gebeden, dat gaat bijna de magische kant op.”

POSITIEVE OVERSTAP

Overigens heeft Van der Ven nog steeds waardering voor de Rooms-Katholieke Kerk. Hij spreekt het liefst over een “positieve overstap” naar de PKN. Voordat Van der Ven bij het Katholiek Nieuwsblad aantrad, werkte hij bij de VBOK, waar hij veel te maken kreeg met protestanten. Ook het feit dat zijn vrouw van oorsprong protestants is, hielp hem bij zijn keuze, geeft hij toe.

HET WOORD BIJ DE DAAD

Veel rooms-katholieken vinden het moeilijk om rechtstreeks en persoonlijk tot God te bidden, omdat ze dit niet gewend zijn. Of hij dit ook moeilijk vindt? “Ja, daarom doe ik het ook met Christus. Als je een rechtstreekse relatie met God wilt, kan dat lastig zijn. Ik snap dat rooms-katholieken iets hebben met Maria. Zij is voor veel mensen een moeder, iemand die heel dichtbij komt.” Op de vraag of zijn persoonlijke geloof de laatste tijd veranderd is, antwoordt hij bevestigend. “Ik ben serieuzer geworden.” Hij gelooft in een barmhartige God, maar hij ziet God niet meer alleen als “onze Lieve Heer” die “vaak een oogje dichtknijpt”. Hij is zich er nu van bewust dat je God niet kunt afkopen. “We moeten de daad bij het woord voegen.”

ERVARINGEN

Van der Ven heeft er moeite mee als mensen zomaar zeggen dat ze een ervaring van God hebben gehad en daardoor zeker weten dat ze zijn gered. Hij is sowieso voorzichtig als het gaat over godservaringen. Als psycholoog in opleiding weet hij dat bijzondere ervaringen ook gewoon een psychisch verschijnsel kunnen zijn. Maar is hij zelf dan niet zeker van zijn behoud? “Ik hoop dat ik behouden word”, zegt hij. Vanwaar zijn twijfel? “Heb ik wel voldoende gedaan … Wat mij in de weg staat is mijn menselijke natuur, dat ik nog steeds mensen kan kwetsen …” Gelooft hij dan niet dat Jezus al zijn zonden op zich heeft genomen aan het kruis van Golgotha? “Ja, maar zo kom je er tóch weer te gemakkelijk vanaf. Het is geen trucje. Er wordt als gelovige voortdurend een beroep op je gedaan. Ik geloof dat je aan het eind van je leven wordt bevraagd op twee dingen: Heb je leed verlicht? Heb je geluk gebracht?”

GOEDE WERKEN

Welke plaats hebben bij hem de ‘goede werken’? De kritiek van protestanten jegens rooms-katholieken is dat deze teveel steunen op goede werken in plaats van op Christus’ volbrachte werk. “Ik geloof wel en niet in goede werken”, zegt Van der Ven. “Ik geloof niet dat je hier iets mee kunt verdienen, want goede werken vloeien voort uit het geloof. Maar als je niets doet met goede werken, word je er wel op bevraagd. Je hebt dan wel iets uit te leggen. Je kunt niet op zondag in de kerk zitten en op maandag je werknemers uitschelden. Ik geloof dus dat je er in negatieve zin op wordt bevraagd. Goede werken zijn niet zoiets als een hemels saldo.”

Bron: IRS-magazine 2016 nr. 2

Lees meer over de verhouding Protestantisme en Rooms-katholicisme op ons kenniscentrum.