30-06-2025
Sola gratia, genade alleen!
Een gelovige bestaat bij gratie van genade. Hij wordt behouden alléén uit genade. De Kerk van de middeleeuwen verwarde genade met werken. Genade moest verdiend worden. Een duivelse dwaling. Op Luther valt veel aan te merken, maar hij leidde de Kerk wel uit de Babylonische gevangenschap en de Egyptische duisternis. “Neem hem zoals hij is”, zei Calvijn, “want hij heeft ons het Evangelie teruggegeven en van zo iemand kun je veel verdragen.”
Door intensief, biddend bestuderen van de Bijbel vond hij antwoord op de prangende vraag hoe hij God genadig kreeg. Niet: hoe krijg ik een genadig God, maar wat moet ik doen om God genadig te krijgen…? De genadige God ging helemaal schuil achter de toornende Rechter. Boetedoening en berouw waren voorwaarden voor bevrijding. Maar niet ons zondebesef, onze ernst en boetvaardigheid maken zalig, Christus alleen.
Genade is afgeleid van het Griekse chairo: zich verblijden. In het Hebreeuws: “chen”, daar komt het Jiddische “gein” vandaan. Genade is een zaak van vreugde, blijdschap en vrolijkheid, van vrede in de Heere.
De wet zegt ons wat wij moeten doen om behouden te worden. Het Evangelie echter gaat niet over ons, maar over God. Niet over wat wij moeten doen, maar over wat Hij gedaan heeft in Christus, Die in Gods gericht de plaats van de schuldige zondaar inneemt. Luther sprak van de vrolijke ruil. Christus neemt mijn hel en geeft mij Zijn hemel. Hij neemt mijn dood en geeft mij Zijn leven. Hij neemt mijn schuld en geeft mij Zijn vrijspraak. Hij neemt mijn ongerechtigheid en geeft mij Zijn gerechtigheid! Zelfs mijn wantrouwen en de onwil van mijn hart neemt Hij. Hij neemt mijn oude mens mee naar Golgotha. Die hangt met Hem aan het kruis. Daar rekent God af met de zonde. Daar ben ik in principe gestorven en met Christus opgestaan in een nieuw leven.
Dat genade mijn hoogmoed knakt, zal geen vraag zijn. Ze maakt ootmoedig. Op onze knieën verwelkomen we dit Godsgeschenk. Ze wordt ons door het Evangelie in de schoot geworpen. “Heere, Uw genade is voor mij genoeg.”
Ja, ook voor mij!
Dit is een samenvatting van de lezing die in november 2024 gehouden werd in Maartensdijk voor Stichting IRS.
Ds. J. Belder