09-09-2025
Het geloof alleen!
“Zonder geloof behagen wij God niet” (Hebreeën 11: 6). Wij kunnen de betekenis van het geloof onderschatten, maar ook overschatten. Geloof is “slechts” instrument, niet meer en niet minder. En toch… door het geloof ben ik rechtvaardig voor God. Dit geloof wordt wel vergeleken bij een hand die neemt wat aangeboden wordt. Het is altijd toe-eigenend van aard. Het is hebberig in de goede zin van het woord.
De Heidelbergse Catechismus vertelt kort en bondig: geloven is kennen, toestemmen en vertrouwen. Mijn zaligheid hangt niet aan de dunne draad van wat ik vind en meen en denk te moeten doen voor God. Dit in tegenstelling tot het contrareformatorisch concilie van Trente dat stelde dat goede werken wel degelijk van belang zijn voor ons behoud. Zij benadrukte het belang van sacramenten, van goede werken, vasten en bedevaarten met het oog op onze verlossing. Nee, mijn zaligheid hangt aan de solide kabel van Gods ontwijfelbare beloften die alle “ja en amen zijn in Christus” (2 Korintiërs 1 : 20).
“Eenmaal gaat geloven over in aanschouwen. We zullen Hem zien in Wie wij geloofd hebben.”
“Goede werken” doen er zeker toe, maar zijn niet de voorwaarde tot mijn zaligheid. Ze zijn vrucht van het geloof. “Als uit het geloof geen goede werken volgen, is dat geloof vals en onwaar” (Luther).
Abraham is een schoolvoorbeeld van God geloven op Zijn Woord. Hij gehoorzaamt als Die hem roept om zijn vaderland te verlaten. Hij weet niet waar hij komen zal, maar gaat. Wordt hem een kind beloofd, dan gaat hij niet redeneren omdat hij en Sarai al oud zijn, maar hij gelooft wat God toezegt. Hij wordt dan ook genoemd ”de vader der gelovigen”.
Dat geloof is een gave van God. De Heilige Geest werkt het in onze harten door het Woord, de bron waaruit wij onze kennis putten.
Geloof wordt altijd aangevochten en bestreden. Abraham heeft “tegen hoop op hoop geloofd, dat hij een vader van vele volken zou worden” (Romeinen 4:18). En toch… ”Ik weet in wie ik geloofd heb…”
Eenmaal gaat geloven over in aanschouwen. We zullen Hem zien in Wie wij geloofd hebben. Maar “zonder geloof is het onmogelijk om God te behagen…”
Dit is een samenvatting van de lezing die in november 2024 gehouden werd in Maartensdijk voor Stichting IRS.
Ds. J. Belder